Reactie op Voorontwerp Bestemmingsplan Defensie-eiland
Stichting Hugo Kotestein maakt gebruik van de mogelijkheid om te reageren op het voorontwerp bestemmingsplan voor het Defensie-eiland.In 2007 heeft Stichting Hugo Kotestein het College van B en W een rapport aangeboden over de toekomst van het Defensie-eiland. Het rapport vroeg enerzijds aandacht voor het aanwezige waardevolle cultureel erfgoed op deze locatie, anderzijds schonk het aandacht aan kansrijke nieuwe ontwikkelingen.
We zijn nu vier jaar verder. De projectontwikkelaar is bekend. Er verschijnen studies over te behouden gebouwen en te ontwikkelen nieuwe gebouwen. En recent is het bestemmingsplan voor het Defensie-eiland in procedure gebracht.
Onze Stichting vindt dat het niet de goede kant opgaat.
Een aantal onderdelen van het plan hebben onze waardering, zoals het behoud van de gebouwen B, C en het Wasserijgebouw en het aanleggen van een wandelkade langs de buitengracht.
Maar ten aanzien van zichtlijnen en bouwhoogten zijn wij het niet eens met het voorliggende bestemmingsplan.
Daarnaast hebben wij nog enkele verzoeken en aanbevelingen.
We bespreken onze punten hieronder.
Zichtlijnen
Bij het stedenbouwkundig ontwerp voor het Defensie-eiland zou het behoud van de bestaande karakteristieke zichtlijnen en de ontwikkeling van nieuwe zichtlijnen voorop moeten staan. Naar onze mening is dit onvoldoende gebeurd.
In het voorontwerpbestemmingsplan missen wij een studie naar zichtlijnen.
Als wij naar de ligging en omvang van de bouwblokken op de plankaart kijken met daarbij de vermelde bouwhoogten zien wij een massaliteit ontstaan die niet past bij een stad als Woerden.
Het stadsgezicht vanaf het NS-station, de Stationsweg, de Snellerbrug, de Oostdam en de Singel wordt onherstelbaar beschadigd. De Bonaventurakerk, het Kasteel, de molen en de torens van Petruskerk en Opstandingskerk raken uit beeld. Ook het silhouet van Woerden vanaf grotere afstand gezien wordt aangetast. Wij vinden dit een ernstig verlies en daarom onacceptabel.
Wij verzoeken u een zichtlijnenstudie aan het bestemmingsplan toe te voegen en als uitwerking hiervan de ligging en omvang van nieuwe bouwblokken op de plankaart aan te passen.
Bouwhoogten
Bij het vaststellen van de maximale bouwhoogten dient de omgeving als uitgangspunt genomen te worden. Woningen op de Stationsweg, Oostdam, Prins Hendrikkade en Singel gaan tot twee bouwlagen met kap. De te handhaven militair-industriële bebouwing op het Defensie-eiland is gemiddeld niet hoger dan twee (flinke) bouwlagen zonder kap.
Daarnaast hebben we te maken met monumentale gebouwen die het beeld in dit deel van de Binnenstad en de directe strook eromheen bepalen waarvan Kasteel en Bonaventurakerk als directe buren het kwetsbaarst zijn.
In onze studie uit 2007 hebben we gezegd dat tot maximaal vier bouwlagen mag worden gegaan. Vanwege de beleving van de bebouwing is enige differentiatie daarbij gewenst, dus laat er ook bouwblokken zijn die drie bouwlagen hebben. De bovenste bouwlaag kan afhankelijk van de plek in de kapvorm worden gerealiseerd.
Het oprichten van woontorens op de noordpunt, in het middendeel en op de zuidpunt van het eiland die tot 21 of 24 meter gaan mag niet gebeuren. Dit is buiten de Woerdense maat.
Het oprichten van nieuwe bebouwing in het gebied van de Binnenstad met een hoogte van 24 meter gaat ook lijnrecht in tegen de bepalingen en uitgangspunten van het Structuur- en beeldkwaliteitsplan voor de Binnenstad dat in 2000 door de Raad is vastgesteld. Het gebied van de Binnenstad wordt omsloten door de buitengracht, het Defensie-eiland ligt binnen het plangebied van het Structuur- en beeldkwaliteitsplan. Genoemd plan zegt dat in het hart van de binnenstad er in drie bouwlagen met kap kan worden gebouwd en dat het bouwblokkentapijt naar de rand van de Binnenstad dient af te lopen naar twee bouwlagen met kap. Nieuwe bebouwing van vier bouwlagen op het Defensie-eiland is in dit licht bezien al ruim aan de maat. Zeven of meer bouwlagen is buiten elke proportie.
Wij verzoeken u het Structuur- en beeldkwaliteitsplan in de uitwerking van het bestemmingsplan als uitgangspunt te nemen en het oprichten van woontorens van 21 of 24 meter uit het plan te halen.
Oeverlijnen en kaden
Dat er een openbaar toegankelijke kade langs de buitengracht komt vinden wij positief.
Waar wij het niet mee eens zijn is dat volgens de plankaart er op een drietal plaatsen tot in de buitengracht gebouwd kan worden. De buitengracht is rijksmonument en mag niet worden aangetast.
Historisch gezien is het gebied tussen binnengracht en buitengracht bedoeld als een open gebied. Vanuit de vesting die Woerden eeuwenlang was moest er vrij zicht zijn naar het omliggende land. In de 19-de eeuw toen Woerden zijn betekenis als vesting verloor is er bebouwing gekomen in het open gebied tussen binnengracht en buitengracht. Maar oeverlijnen zijn tot op de dag van vandaag gerespecteerd. Als Woerden nu gaat bouwen in en boven het water worden grenzen overschreden.
Wij verzoeken u de bestaande oeverlijnen te respecteren, geen mogelijkheid te bieden te bouwen in of boven het water van de buitengracht en de openbaar toegankelijke kade niet te onderbreken.
Bruggen
Bij het realiseren van de vier bruggen die toegang geven tot het Defensie-eiland dient er goed gelet te worden op de doorvaarthoogte. De bruggen mogen geen belemmering vormen bij (toekomstige) ontwikkelingen ten aanzien van toeristisch en recreatief verkeer over water. Wij verzoeken dit punt stringenter uit te werken in het bestemmingsplan.
Steigers
Op een drietal plaatsen zijn stroken water aangeduid met de bestemming (as) wat staat voor : aanlegsteiger. Naar onze mening zijn de bestemde stroken te breed. Aanlegsteigers van circa één meter breed zijn in dit gebied het maximaal toelaatbare. Bredere stroken met steigers en boten leiden tot een rommelig beeld dat de uitstraling van het Defensie-eiland geen goed zal doen.
Herinneringstekens
In onze studie uit 2007 hebben wij aandacht gevraagd voor de herinneringstekens die op het Defensie-eiland aanwezig zijn; wij noemden er toen drie bij naam. Door verder onderzoek hebben wij inmiddels zes herinneringstekens kunnen inventariseren. In twee bijlagen bij deze brief treft u onze inventarisatie aan.
Enkele van de herinneringstekens staan nog op het eiland, andere zijn naar elders overgebracht. Er zijn ons toezeggingen gedaan dat deze naar Woerden kunnen terugkomen. Alle herinneringstekens horen op het eiland een plaats te krijgen. Wij treden graag in overleg met de ontwikkelaar en de gemeente om hiervoor plannen te maken. Herinneringstekens die in de buitenruimte horen te staan zouden op de plankaart aangeduid kunnen worden.
Stadsvogels
In bouwplannen in binnensteden hoort ruim aandacht te zijn voor de leefomstandigheden van stadsvogels. Voor het Defensie-eiland als aantrekkelijk woongebied is dit zeer van belang.
Bestaand groen blijft zoveel als mogelijk is gehandhaafd. Voor soorten als merels, vinken, zanglijsters en mezen biedt dit groen de mogelijkheid tot het vinden van voedsel en nestgelegenheid.
Voor mussen, huiszwaluwen en gierzwaluwen moet nestgelegenheid meer aandacht krijgen. Met relatief eenvoudige middelen is dit op te lossen. Dit aspect dient al in de ontwerpfase te worden meegenomen. Voor tips verwijzen wij naar gemeentelijke brochures, voor advies verwijzen wij naar verenigingen en instellingen die actief zijn op het gebied van natuur en fauna.
Slotgracht
Uit het voorontwerp bestemmingsplan halen wij dat er geen slotgracht rondom het kasteel komt. Wij vinden dit een gemiste kans.
Wij verzoeken u de mogelijkheid om het Kasteel rondom in het water te leggen op de plankaart op te nemen. Bestemming en uitvoering kunnen los van elkaar plaatsvinden, net zo als dat voor de transformatie naar woongebied gaat gebeuren; voor het laatste zijn ook meerdere fasen voorzien.
met vriendelijke groet
Stichting Hugo Kotestein, werkgroep Woerden