Het oude dorp van Linschoten staat op het punt ingrijpend te worden gewijzigd. Stichting Hugo Kotestein (SHK) heeft het kerkbestuur van de Hervormde Kerk Linschoten een brief gestuurd en opgeroepen de kwetsbare oude kern van het pittoreske dorp te respecteren. Volgens de stichting, die opkomt voor het cultuurhistorisch erfgoed, is de kerk bezig met een salamitactiek door haar plannen er één voor één doorheen te loodsen. In januari van dit jaar kwam SHK met een alternatief voor de gewenste uitbreiding van de Wingerd en stelde voor een souterrain onder het huidige gebouw te maken. De stichting wacht nog steeds op een reactie van de kerk op deze mogelijkheid.

SHK vindt dat het plan van de kerk, de versmelting van de Hervormde Kerk en de Wingerd met een foyer, een ernstige aantasting is van de historische kern. De kerk heeft inmiddels de eerste stappen gezet door een pad over het voormalige kerkhof naast de kerk aan te vragen, waarna de huidige doorgang tussen kerk en Wingerd na honderden jaren wordt afgesloten.

Intussen is ook de aanvraag voor de bouw van een nieuwe pastorie in het Weitje van Spruit aan de Nieuwe Zandweg ingediend. Deze kleine open en groene plek in het dorp is zeer geliefd bij de Linschotenaren. Na de bouw van de nieuwe pastorie zal de oude pastorie aan de Dorpstraat worden verkocht.

Deze plannen bij elkaar zullen volgens SHK het dorpshart flink doen veranderen. SHK doet nu een beroep op de kerkenraad om de plannen te heroverwegen en voor het dorp minder ingrijpende alternatieven serieus te overwegen.

Deze zomer werd door de gemeente Montfoort vergunning verleend voor het maken van een raam in de net gerestaureerde stadsmuur van Montfoort. 'Onbegrijpelijk' volgens Stichting Hugo Kotestein (SHK) en de Stichting Behoud Monumenten in Montfoort en Linschoten (SBM). Beide stichtingen tekenden bezwaar aan.

De commissie beroep en bezwaar heeft geoordeeld dat hun bezwaar gegrond is. Het college heeft nu besloten dit over te nemen en heeft de verleende vergunning alsnog ongedaan gemaakt.

SBM is zelf gevraagd om penvoerder te worden van het project “herstel stadsmuur” en was er stomverbaasd over toen de vergunning voor een raam van ruim een meter hoog en 30 cm breed door de gemeente was afgegeven. Het betreffende stuk stadsmuur was kort ervoor voor veel geld gerestaureerd.

De gemeente had de vergunningverlening gebaseerd op advies van Mooisticht. De Adviescommissie Bezwaarschriften van Montfoort vond dat door Mooisticht het maatschappelijk belang en persoonlijk belang van de aanvrager niet zorgvuldig waren afgewogen. Ook was het onduidelijk hoe de cultuurhistorische waarden konden worden behouden.

Het college heeft nu geconcludeerd dat bij de vergunningverlening onvoldoende rekening is gehouden met het belang van de zorg voor de monumentale stadsmuur en de vergunning voor een raam in de muur wordt dus niet verleend.
SHK en SBM zijn erg blij met deze uitkomst. Als beide stichtingen niet hadden gereageerd, dan zou het gat in de middeleeuwse stadsmuur er gewoon zijn gekomen en was de monumentale stadsmuur aangetast. Peter Versloot: “Ook nu blijkt maar weer hoe nodig wij zijn. Een monument kan zijn vinger niet opsteken als het worden aangetast. Wij kunnen dat wel. Overigens hebben wij voor het probleem van de aanvrager dat er onvoldoende lichttoetreding was in de woning prima alternatieven aangedragen, alternatieven die de muur niet aantasten.”

De Willeskopperpoort door J.Stellingwerf in 1609 Aan de linkerzijde is de bewuste waltoren aan de Achterdijk te zienDe gemeente Montfoort heeft laten weten aangifte te doen van het onrechtmatig vernielen en verwijderen van de fundamentresten van de middeleeuwse waltoren aan de Achterdijk in Montfoort.
Dergelijke archeologische vondsten moeten altijd onmiddellijk worden gemeld, dat is wettelijke verplicht. In dit geval is dit overduidelijk niet gebeurd. Nog voor iemand er erg in had waren op een zaterdagmorgen deze resten ineens vernield en afgevoerd. Er was geen tijd meer om alarm te slaan. Stichting Hugo Kotestein (SHK), die opkomt voor het cultuurhistorisch erfgoed, heeft bij de gemeente hiervan meteen melding gemaakt. Dat was eind juni. Gelukkig heeft de gemeente nu laten weten de melding van SHK serieus te nemen en het er niet bij te laten. Er is een onderzoek uitgevoerd en de gemeente komt nu tot de conclusie dat aangifte kan worden gedaan. Daar is SHK blij mee.
Van deze unieke archeologische vondst is nu helaas niets meer over. Een schat aan informatie over de middeleeuwse verdedigingswerken van Montfoort is hiermee verloren gegaan.

SHK: “Laat dit een signaal zijn voor iedereen die in de oude binnenstad van Montfoort in de grond werkt. Wees voorzichtig. Er ligt nog veel Montfoortse geschiedenis in de grond verborgen. Op openbaar toegankelijk kaartmateriaal is precies aangegeven welke plekken in Montfoort een hoge archeologische verwachtingswaarde hebben. Daar mag dus niet zomaar gegraven worden. De locatie aan de Achterdijk is zo'n plek met hoge verwachtingswaarde. Op oude kaarten is te zien dat hier ooit de middeleeuwse stadsmuur met een waltoren heeft gestaan. Het is schandalig dat men dit alles op een zaterdagochtend in een paar uurtjes zomaar heeft vernield. Zoiets mag niet straffeloos gebeuren!”

Op 19 september 2020 heeft wethouder Kok van de gemeente Oudewater de Hugo Kotestein oorkonde uitgereikt aan de eigenaars van het woonhuis Leeuweringerstraat 52 in Oudewater vanwege de buitengewoon zorgvuldige en fraaie restauratie van het oude pand. Het huis is in 1895 gebouwd als 'dienstwoning' voor het hoofd van de St. Franciscusschool, en altijd als zodanig in gebruik geweest tot de school in 1984 de deuren sloot. Het toenmalige schoolhoofd ('Meester Rutten') is er blijven wonen en heeft het drie jaar geleden aan de huidige eigenaars verkocht.
De uitreiking vond vanwege de corona-beperkingen plaats in de St. Franciscuskerk, waar het mogelijk was met inachtneming van de regels van dat moment de ceremonie te laten plaatsvinden. Er waren 54 genodigden aanwezig.

2020 Hugo Kotestein Oorkonde uitgereikt aan de eigenaars van het woonhuis Leeuweringerstraat 52 in Oudewater

In een persbericht laat de gemeente Montfoort weten vergunning verleend te hebben voor het aanbrengen van een raam in de historische stadsmuur. De stadsmuur is een rijksmonument; de ingreep waar vergunning voor verleend is, valt binnen de bevoegdheden van de gemeente.

De gemeente (in casu de Omgevingsdienst Regio Utrecht) heeft advies gevraagd aan de gemeentelijke commissie voor ruimtelijke kwaliteit en monumenten, waarvan de leden door het college van B en W zijn benoemd. De organisatie en uitvoering daarvan zijn bij de stichting MooiSticht neergelegd, een advies- en expertisebureau. De consulent van MooiSticht heeft meermaals de situatie bekeken en in overleg met de aanvragers en de leden van de adviescommissie een beargumenteerde afweging gemaakt. Daarbij is onder andere gekeken naar de afmetingen, de constructie zonder zichtbaar kozijn (aan de binnenzijde van de muur) en eventuele alternatieven. De conclusie is dat een lichtvenster in de stadsmuur voor de bewoners belangrijk is en in deze vorm het best passend.

Wethouder Ivo ten Hagen: “Het is bij eventuele aanpassingen van rijks- of gemeentelijke monumenten goed alle belangen af te wegen. Er is in de monumentenwereld een soort stromingenleer. De ene stroming zegt dat alles geconserveerd moet worden zoals het is, zelfs herstel is op de grens van aantasting van het monument. De andere stroming wil monumenten een functie geven in de samenleving en staat toe dat er kleine aanpassingen zijn die tegenwoordig noodzakelijk of gewenst zijn zoals buitenlicht, isolatie, aanpassingen voor water, elektriciteit en verlichting.
Het is duidelijk dat bij het verlenen van deze vergunning deze twee verschillende stromen zichtbaar zijn. Dat leidt zelfs onder deskundigen tot heftige debatten, je kan het dus nooit voor iedereen goed doen. In deze zaak is echt met alle zorgvuldigheid een afweging tussen de belangen gemaakt, ik sta voor de hier gemaakte keuze. Tegen de vergunningverlening staan uiteraard de gebruikelijk bezwaarmogelijkheid open.”

Siem van der Burg

Gat in stadsmuur van Montfoort?

Nou ja een gat….110 x 25 centimeter! Als het aan de aanvrager van de vergunning en aan de gemeente Montfoort ligt dan komt er in één van de huizen in de Molenstraat (die tegen de muur zijn aangebouwd) een raam in de oude stadsmuur, een rijksmonument. Rob Jonkers (Lokaal Montfoort) heeft vragen aan het college gesteld, Stichting Hugo Kotestein heeft een bezwaarschrift ingediend en de Stichting Behoud Monumenten Montfoort (SBM) gaat dat deze week doen.
Op Facebook gaan de voor- en tegenstanders 'lekker los' naar aanleiding van een artikel in een landelijke krant.
De aanvrager van de vergunning, een bewoner van de Molenstraat, heeft toestemming gekregen om een raam te plaatsen ter grootte van 110 centimeter hoog en 25 centimeter breed, model schietgat, met glas aan de binnenzijde van de dikke muur. Dat wil hij om meer daglicht in zijn huis te krijgen. De Stichting Behoud Monumenten Montfoort en Linschoten gaat de vergunning aanvechten. Peter Versloot en Gerard Rozendal (van de SBM) vinden dat de vergunning nooit had mogen worden verleend.
Versloot: "De oude stadsmuur van Montfoort is de afgelopen jaren voor veel geld opgeknapt. Dat is op een verantwoorde manier gebeurd. Over enige tijd zullen de reparaties nauwelijks meer opvallen en het instorten van delen van de muur is voorkomen. Vervelend dat er dan kort daarna een aanvraag wordt goedgekeurd om een raam te plaatsen."
Versloot begrijpt er niets van. Een paar jaar geleden keurde de toenmalige monumentencommissie (waar Versloot destijds zelf in zat) de plannen nog af. In 2019 werd die commissie door de gemeente Montfoort (voor bouwkundige en cultuur-historische adviezen) ingeruild voor het bureau Mooisticht. Dat bureau behandelde namens de gemeente ook de welstandszaken. De consulent van Mooisticht heeft bij de aanvraag geconcludeerd dat de woonkamer 'erg donker en gesloten van karakter' is. Volgens hen is er eigenlijk niet te ontkomen aan een enkele opening, mits zorgvuldig gedetailleerd en in overeenstemming qua uitvoering en verhouding met een van de 'schietgaten' elders in de muur.' Peter Versloot vindt het echter een grove inbreuk. "In een stadsmuur horen alleen schietgaten. Geen ramen! De SBM begrijpt de wens van de bewoner maar begrijpt niet dat er niet gekeken is naar andere manieren van lichtinval.
Deze week gaat het bezwaarschrift van de SBM de deur uit. "We doen dat niet om te pesten, maar om monumenten in Montfoort en Linschoten te behouden. Vooral dus omdat er andere mogelijkheden zijn om de woonkamer lichter te maken". De vraag blijft dus nog even; komt het gat er wel of komt het er niet?

Het oude postkantoorHet oude postkantoor (Leeuweringerstraat 15) in Oudewater, rijksmonument, is al meer dan 10 jaar speelbal van onroerend-goedspeculanten. Met een bouwvergunning is de huidige eigenaar begin 2019 begonnen aan een beoogde restauratie, maar heeft inmiddels achter de voorgevel zoveel gesloopt wat expliciet niet gesloopt had mogen worden, dat de gemeente, op herhaald aandringen van o.a. Stichting Hugo Kotestein de eigenaar een bouwstop heeft opgelegd en de omgevingsvergunning nietig heeft verklaard.

Nieuws is, dat de eigenaar een nieuw plan van een andere architect heeft ingediend voor een nieuwe omgevingsvergunning.

In Montfoort zijn resten gevonden van een middeleeuwse waltoren. Vermoedelijk is al een deel van de muur verdwenen en afgevoerd voordat de vondst werd gemeld.

Persbericht van de werkgroep Montfoort-Linschoten.

fundering middeleeuwse waltoren

Stichting Hugo Kotestein heeft de gemeente geattendeerd op de verplichting archeologisch onderzoek te doen. Dat heeft inmiddels plaats gevonden (adviesbureau BAAC).
Inmiddels is wel duidelijk geworden dat ooggetuigen hebben gezien dat er veel meer van de fundering van deze waltoren en de stadsmuur te zien is geweest. Dit lijkt al te zijn afgevoerd voordat de vondst aan de gemeente is gemeld. Dat is op zich een strafbaar feit. Het was volgens de woordvoeder van Hugo Kotestein te verwachten dat op deze locatie funderingsresten gevonden zouden worden; het gebied heeft een hoge archeologische verwachtingswaarde. De gemeente heeft dit bij het afgeven van de vergunning ook duidelijk meegegeven. Stichting Hugo Kotestein en de beide wethouders zijn in overleg en laten weten op één lijn te zitten v.w.b. de laakbaarheid van het optreden van de eigenaar en zijn aannemer.

Jacques ZanenKort geleden overleed een bekende inwoner van Oudewater, Jacques Zanen.

Eén van zijn vele activiteiten was ook het medewerken aan de doelstellingen van Stichting Hugo Kotestein.

In Memoriam Jacques Zanen

Op 5 juni 2020 overleed Jacques Zanen, Oudewaternaar in hart en nieren. Jacques' vader was eigenaar en directeur van de Verenigde Autobusdiensten Gouda-Utrecht (V.A.G.U.) en Jacques was zodoende in de wieg gelegd voor een loopbaan in het transport, opleiding bij het IVA. Maar naast de werkzaamheden om den brode had Jacques twee passies: jazz en de geschiedenis van Oudewater.

Toegespitst op dat laatste, was hij zijn leven lang een onvermoeibaar propagandist en pleitbezorger van het erfgoed van Oudewater en haar buitengebied, met een encyclopedische kennis van de geschiedenis maar vooral ook van de trivia, de mensen, de verhoudingen, net als Herman de Man maar dan een kleine eeuw later. Hij was erevoorzitter van de Oudewaterse geschiedkundige vereniging en geen wonder dat hij van meet af aan actief lid geweest is van Hugo Kotestein.

Jacques Zanen had entree bij de opeenvolgende burgemeesters en notarissen, hij kende de Oudewaterse kunstenaars Jan Montijn, Joop Joosten en Alexander van der Voo en hij hield overal een oogje in 't zeil: Jacques signaleerde wat er sleet, beschadigd was of stilletjes veranderd werd aan huizen en monumenten, stadswallen, bruggen en geklinkerde bestratingen. Hij trok dan aan de gemeentelijke bel. Als stadsgids kwam hij tenslotte vrijwel dagelijks in alle uithoeken van de oude binnenstad.

Jacques Zanen nam zelden de leiding, maar organiseerde quasi onzichtbaar wat er gebeuren moest tot hij er zeker van was dat er een vervolg aan gegeven werd. Najaar 2016 kreeg hij, onderweg in de auto, een hartstilstand en kon door bemiddeling van het engeltje op zijn schouder gereanimeerd worden. Een aanslag op zijn levenslust zou het niet worden, maar fysiek werd het gaandeweg minder; tot een week voor zijn overlijden was Jacques Zanen nog elke dag 'in touw'. Zijn echtgenote Marja en twee dochters liet hij achter.

De serie Historie van Harmelen, geschreven door Pier Sinia, wordt afgesloten met een kort overzicht van de geschiedenis van de Hervormde Kerk.

Klik hier voor dit overzicht

Het gezicht van de dorpskern Linschoten wordt wezenlijk bedreigd door de plannen m.b.t. de aanpassing van de omgeving van de St. Janskerk. Zowel de Kerk als de gemeente tonen weinig gevoel voor de historische uitstraling van de St. Janskerk.

Een beschrijving van de door Stichting Hugo Kotestein gesignaleerde probleem